25 Eylül – 01 Ekim 2022 tarihleri arasında Küresel Metan Girişimi (GMI), Temiz İklim ve Hava Koalisyonu (CCAC) ile ortaklaşa olarak Arlington, Virginia’da düzenlenen “Küresel Metan, İklim ve Temiz Hava Forumu’na katılım sağlanmıştır.
Görev sürecinden arta kalan zamanda da Washington Arlington ve D.C merkezi gezilerek çeşitli fotoğraf ve videolar kaydedilmiştir.
ABD Seyahatine Ait Fotoğraf ve Videolar-1 için tıklayınız!
ABD “KÜRESEL METAN, İKLİM VE TEMİZ HAVA FORUMU” RAPORU
Görev Tarih ve Süresi :
25 Eylül –
01 Ekim 2022 (7 Gün)
Gidiş Amacı ve Kapsamı :
Küresel
Metan Girişimi (GMI), Temiz İklim ve Hava Koalisyonu (CCAC) ile ortaklaşa
olarak Arlington, Virginia’da düzenlenen “Küresel Metan, İklim ve Temiz Hava
Forumu’na katılmak üzere.
Katılımcılar (TKİ) :
1.
Dr. Hasan Hüseyin ERDOĞAN – Yönetim Kurulu Başkanı ve
Genel Müdür
2.
Dr. Metin AKTAN – Ar-Ge Müdürü
3.
Dilan DUMAN – Maden Mühendisi
25 Eylül –
1 Ekim 2022 tarihleri arasında Küresel Metan Girişimi (GMI), Temiz İklim ve
Hava Koalisyonu (CCAC) ile ortaklaşa olarak ABD Arlington, Virginia’da
düzenlenen “Küresel Metan, İklim ve Temiz Hava Forumu’na Türkiye’yi temsilen
katılım sağlanmıştır.
Uluslararası
Forum’a GMI Danışma Kurulu Üyesi ve Kömür Alt Komitesi Üyesi TKİ Eski Genel Müdürü
Dr. Hasan Hüseyin Erdoğan’ın başkanlığında katılım sağlanmıştır.
Söz konusu
Forum’da küresel metan emisyonlarının azaltılması ile ilgili uluslararası
gelişmeler ele alınmış ve alt komitelerde detay sunumlar ve tartışmalar
yapılmıştır.
Forum’un
dışında ayrıca ABD Washington Büyükelçimiz Doç. Dr. H. Murat MERCAN da ziyaret
edilerek, Forum’la ilgili kendilerine kısa bir brifing arz edilmiştir.
Bu Teknik
Rapor’da öncelikle ABD ile ilgili kısa bilgiler verildikten sonra, ABD
Madenciliği ve Maden Mevzuatı kısaca anlatılacak ve ilgili madencilik
kuruluşlarından özetle bahsedilecektir.
İkinci
bölümde küresel Metan, İklim ve Temiz Hava Forumu hakkındaki izlenimlere
geçilerek, GMI Danışma Kurulu yapısı, Kurul toplantısından çıkan sonuçlar, GMI
Kömür Alt Komitesi yapısı ve Forum sunumlarından bahsedilerek, yapılan
sunumların önemli kısımları ve kritik değerlendirmeler özetlenerek
aktarılacaktır.
Son bölümde
ise Forum’dan çıkan sonuç ve değerlendirmeler verilecektir.
|
Başkent |
En büyük şehir |
|
|
(2020) |
·
Beyaz (%61,6) ·
Siyah (%12,4) ·
Asyalı (%6) ·
Çok
ırklı (%10,2) ·
Yerli (%1,1) ·
Pasifik Adalı
Amerikalılar (%0,2) ·
Diğer (%8,4) |
·
Hükûmet Federal başkanlı anayasal
cumhuriyet |
|
• Başkan |
||
|
Yasama organı |
||
|
4 Temmuz 1776 |
Mevcut anayasa 21 Haziran 1788 |
|
|
Yüzölçümü 9.525.067 km2 |
Nüfus (2021 sayımı) : 333.649.281 kişi |
|
|
2022 tahminî |
|
|
|
• Toplam |
|
Kişi başına
|
|
Gini (2020) |
▲ 48.5 |
İGE (2019) |
|
Para birimi |
Amerikan
doları ($, USD) |
1 ABD $ = 18,64 TL (TCMB: 29.11.2022) |
|
Zaman dilimi |
UTC-4 ilâ
-12, +10, +11 |
|
|
Trafik akışı sağ |
||
|
Telefon kodu |
+1 |
|
|
Başlıca
Şehirleri |
New York (19,8), Los Angeles (13,0),
Chicago (9,5), Dallas- Houston (7,2), |
Philadelphia (6,2), Washington DC
(6,4), Miami (6,1) Forth Worth (7,8),
|
Tablo
2:
ABD Temel Ekonomik Göstergeler [1]
|
|
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
2024 |
2025 |
2026 |
|
GSYİH (Cari Fiyatlar milyar $) |
20894 |
22998 |
25347 |
26695 |
27746 |
28790 |
29856 |
|
GSYİH -Büyüme (Sabit Fiyatlar %) |
-3,4 |
5,7 |
3,7 |
2,3 |
1,4 |
1,7 |
1,7 |
|
Kişi Başına Düşen Milli Gelir (Cari
Fiyatlar- $) |
63078 |
69231 |
76027 |
79710 |
82434 |
85110 |
87818 |
|
Tüketici Fiyat Enflasyonu
(ort, %) |
1,2 |
4,7 |
7,7 |
2,9 |
2,3 |
2 |
2 |
|
Cari İşlemler Dengesinin GSYİH'ya Oranı (%) |
-2,9 |
-3,5 |
-3,5 |
-3,2 |
-2,8 |
-2,5 |
-2,3 |
|
İşsizliğin Toplam İşgücüne
Oranı (%) |
8,1 |
5,4 |
3,5 |
3,5 |
3,9 |
4 |
4 |
|
Nüfus (milyon) |
331,23 |
332,18 |
333,39 |
334,91 |
336,58 |
338,27 |
339,97 |
2021 yılında cari fiyatlara göre, 22,9 trilyon dolar olan GSYİH’nın
2022 yılında 25,3 trilyon dolar olması beklenmektedir. ABD, cari fiyatlara
göre, 2022 yılı itibariyle 196 ülke arasında dünyanın 1. büyük ekonomisidir.
2022 yılında sabit fiyatlara göre %3,7 oranında artması beklenen GSYİH’nın,
2023 yılında %2,3 oranında artacağı tahmin edilmektedir
2.1
ABD’nin
Dış Ticareti
ABD, 2021 yılı
itibariyle toplam 2,9 trilyon dolar ithalat ile dünyanın en büyük mal
ithalatçısı ve 1,7 trilyon dolar ihracat ile Çin’den sonra 2. en büyük mal
ihracatçısı konumundadır. Hizmetler ticaretinde dünyanın en büyük ihracatçısı
ve ithalatçısı olan ABD, toplam ihracat ve ithalatta da (hizmetler ve mal ticareti
toplamı) lider konumdadır.
2021 yılında
ABD’nin ihracatı %23 artarak 1,7 trilyon dolar olmuştur. 2021 yılında ihraç
ettiği başlıca ürünler; ham petrol, petrol ve petrol yağları, petrol gazları,
otomobiller, elektronik entegre devreler, serum ve aşılar, karayolu taşıtları
için aksam ve parçalar, telefon cihazları, medikal cihazlar, dozlandırılmış
ilaçlar ve altındır.
2021 yılında
ABD’nin ithalatı %22 artarak 2,9 trilyon dolar olmuştur. ABD’nin, 2021 yılında
ithal ettiği başlıca ürünler; otomobiller, ham petrol, bilgisayarlar, telefon
cihazları, dozlandırılmış ilaçlar, karayolu taşıtları için aksam ve parçalar,
petrol yağları, serum ve aşılar, elektronik entegre devreler ve diğer
mobilyalar ve bunların aksam ve parçalarıdır
2.2 ABD’nin
Türkiye ile Ticareti
2021 yılında ABD’ye ihracatımız 14,72 milyar dolar ve ithalatımız 13,15 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Ülkeye ihracatımızda önde gelen ürünler: Mücevherat, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, halılar ve yer kaplamaları, motorlu kara taşıtları, demir ve çelik, silahlar ve mühimmat, Taş, alçı, çimento, amyant, mika vb. maddelerden eşya, elektrikli makina ve cihazlardır. Ülkemizin ABD’den yaptığı ithalatta öne çıkan ürünler: Demir ve çelik, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, hava taşıtları, mineral yakıtlar, yağlar, organik kimyasallar, plastikler ve mamulleri, optik, fotoğraf, ölçü, tıbbi alet ve cihazlar, pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucattır.
ABD, madencilik endüstrisi açısından
dünyanın en büyük maden ülkelerinden bir tanesi olup, teknoloji ve istihdam
açısından ilk sırada yer aldığı da söylenebilir.
3.1
MADENCİLİK SEKTÖRÜ
Madencilik sektörü ABD’nin
tarihsel olarak en önemli sektörlerinden birisi olup, hem iç talep hem de ihracat açısından
önemli bir sektördür. Emtia fiyatlarındaki değişimlere bağlı ve son derece global olan bu sektörde COVID-19 salgını nedeniyle
ABD tarihinde görülmemiş gelir kayıpları yaşanmıştır. 2016-2021 yılları arasında madencilik sektörü gelirlerinin yıllık ortalama
%3,3 oranında arttığı ve 2021 yılında
552,6 milyar ABD doları seviyesine ulaştığı tahmin edilmektedir. 2021 yılında sektörde
faaliyet gösteren 88.106 işletme bulunmakta olup istihdam edilen kişi sayısı 601 bin olmuştur. Sektörün
yaklaşık %83’ünü gaz ve petrol çıkarma ve bununla ilgili
saha hizmetleri, %7,5’ini metal dışı mineral
madenciliği, %5,8’ini metal mineral madenciliği ve %3,3’ünü kömür madenciliği oluşturmaktadır. Madencilik sektöründe başlıca
aktörler ConocoPhillips, Exxon Mobil,
BP PLC, FCX, Halliburton ve Vulcan’dır
ABD’de daha ucuz ve çevreye
duyarlı enerji alternatiflerinin kullanımına doğrul
yönelme eğilimi ve azalan üretim ile kömür madenciliği geçtiğimiz
beş yılda herhangi
bir gelişim gösterememiştir. Söz konusu dönemde termal kömüre olan talep azalırken, demir-çelik
üretiminde kullanılan metalurjik kömüre olan talep güçlü kalmıştır. Yine son beş yıla bakıldığında, inşaat sektöründeki büyüme
ile doğru orantılı
olarak metal dışı mineral madenciliği önemli ölçüde büyümüştür. Granit, kireç taşı, volkanik siyah taş (trap rock), talk, kil,
kum ve çakıl üretimi ve gelirleri artış göstermiştir.
ABD’de geleneksel olarak
madencilik sektöründe ithalat,
toplam talebin üçte biri civarında olmuştur. ABD’deki verimli
maden çıkarma teknikleri ile iç talep karşılanabilir hale gelmiş olup,
2015 yılında ham petrol ihracatı
yasağının kaldırılması ile (Energy Policy
and Conservation Act) Sektörün
ihracatı artışa geçmiştir. 2021 yılında sektörde
toplam ihracatın 147,7
milyar ABD dolarına
ulaştığı tahmin edilmektedir.
ABD’nin 2021 yılında petrol ve doğal gaz ithalatı 146 milyar,
petrol ve kömür ürünleri ithalatı 66 milyar, mineral ve cevher ithalatı 6 milyar
ve metal dışı maden ürünleri ithalatı 28 milyar ABD dolarıdır.
2020 yılı itibarıyla ülkemiz madencilik ürünleri toplam ihracatının
yaklaşık %70’ini oluşturan ilk 10 üründe ABD’nin ithalatı 4,8 milyar ABD dolarıdır.
Bu ithalatın %91’ini ise, 7202 GTİP’li ferro alyajlar (3,2 milyar ABD doları) ve
2601 GTİP’li demir cevheri (1,1 milyar ABD doları)
oluşturmaktadır. Ferro alyaj ithalatında en fazla ithalat gerçekleştiren
dört eyalat; Lousiana (834 milyon ABD doları), Maryland (457 milyon ABD doları),
Alabama (416 milyon ABD doları) ve Ohio’dur (390 milyon ABD doları). Demir cevheri
ithalatının %61,2’si Lousiana (688 milyon ABD doları), %35,3’ü ise Texas (397 milyon
ABD doları) eyaletinden gerçekleştirilmektedir
3.2
ENERJİ SEKTÖRÜ
Enerji üretimi,
ABD’deki güçlü ham petrol
ve doğal gaz üretiminin etkisiyle 2022 ve öncesindeki beş yıllık süreçte
istikrarlı bir şekilde
artmıştır. Kaya petrolü patlaması nedeniyle ham petrol
üretimi ani bir yükselme yaşamıştır. ABD Enerji Bilgi İdaresi’ne göre ham petrol
enerji üretimi 2018 ve 2019 yıllarında sırasıyla yıllık %14,7 ve %14,2 artmıştır. Doğal gaz ise söz konusu
dönemde ihracatın
istikrarlı bir şekilde
artmasıyla giderek
daha popüler bir enerji kaynağı haline
gelmiştir. Yenilenebilir enerji üretimindeki büyüme, enerji üretiminde de genel bir artışa
neden olmuştur. Buna karşılık, kömür ve nükleer
enerji, artan çevresel kaygılar ve hükümet
düzenlemelerinin neden olduğu istikrarlı bir daralma yaşamıştır. Kömür üretimi 2018'de
%1,3, 2019 ve 2020'de ise %13,5 azalmıştır. 2020'de COVID-19 salgını ABD enerji üretiminde yavaşlamaya neden olmuştur. Üretimin az düzeyde artmasına
rağmen, 2020 yılında görülen düşük
ekonomik aktivite,
enerji talebini azaltmıştır. 2021 yılında ekonomik aktivite yeniden büyüme
eğilimine dönmüştür. Genel olarak, ABD enerji
üretimi son beş yılda yıllık bazda %1,8 artmıştır.
3.3
ABD Kömür Madenciliği
Güncel verilere
göre dünya kanıtlanmış kömür rezervi toplam 1,07 trilyon ton büyüklüğündedir
(BP, 2020). Söz konusu rezervin 749,17 milyar tonu antrasit ve bitümlü kömür;
320,47 milyar tonu ise alt bitümlü ve linyit kategorisindedir.
BP (2020)
tarafından 80 civarında ülkede bulunduğu raporlanan dünya antrasit ve bitümlü
kömür rezervlerinin en büyük kısmı (219,53 milyar ton) ABD’de yer almaktadır.
ABD’yi 133,47 milyar ton ile Çin ve 100,86 milyar ton ile Hindistan
izlemektedir.
Dünya kömür
üretimi son otuz beş yılda iki katına yakın artmıştır. Kömür üretimindeki
artış, büyük ölçüde başta Çin olmak üzere Asya kıtasındaki elektrik enerjisi
talebinden kaynaklanmaktadır. Son on yılda Asya-Pasifik Bölgesi’nin
toplamındaki elektrik enerjisi üretim artışı yaklaşık 2 kat olup, elektrik
üretiminde en yoğun olarak kullanılan kaynak, kömür olmuştur.
2019 yılı dünya
kömür üretiminin %46,6’sını (3.693 milyon ton) tek başına Çin
gerçekleştirmiştir. İkinciliği ABD’den devralan Hindistan’ın payı %9,7 (769
milyon ton); ABD’nin payı %8,1 (640 milyon ton) ve Endonezya’nın payı ise %7,8
(616 milyon ton) oranındadır. Bu
ülkeleri; Avustralya (503 milyon ton), Rusya Federasyonu (418 milyon ton),
Güney Afrika Cumhuriyeti (254 milyon ton) ve Almanya (131 milyon ton)
izlemektedir. Bu sekiz ülkenin küresel kömür üretimi içindeki toplam payları
%90’a yakın düzeydedir.
3.4
ABD MADEN MEVZUATI
GELİŞİMİ VE İLGİLİ KURULUŞLAR
3.4.1
ABD’DE MADENCİLİK MEVZUATININ GELİŞİMİ
1969 Kömür Madenlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği
Yasası (COAL ACT)
· Güvenlik standartları güçlendirildi.
· Sağlık standartları düzenlendi.
· Yerüstü madenleri dahil edildi.
· Yılda 4 kez yer altı madenlerine denetim yapılması
kararlaştırıldı.
· Yılda 2 kez yer üstü madenlerine denetim yapılması
kararlaştırıldı.
· Tüm ihlaller için parasal cezalar getirildi.
· İhlaller için tüm cezalar belirlendi.
· Kömür pnömokonyozu yüzünden çalışamayan
madencilere tazminat sağlandı.
1977
Madenlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası (MINE ACT)
· Denetleme
ve uygulama sorumlulukları Çalışma Bakanlığından alınıp, İçişleri Bakanlığı
Madencilik İcra ve Güvenliği İdaresi (MESA)’ne devredildi.
· Bu birimin ismi Mine Safety and Health
Administration (MSHA) olarak değiştirildi.
· Şu anda MSHA kömür, metal, ametal madenlerini
yönetmektedir.
· Madenci haklarına vurgu yapılmıştır.
2006 Maden
İyileştirme ve Yeni Acil Müdahale Yasası (MINER ACT)
· Maden işletmecileri Acil Müdahale Planı her 6 ayda
bir geliştirip güncellemelidir.
· Toplu ölümler içeren kazalar için aile irtibat
önlemleri alındı.
· Yeraltı kablosuz iki yönlü iletişim ve elektronik takip
sistemleri kurulması zorunlu hale getirildi.
· NIOSH’a yaşam odaları hakkında araştırma yapma
görevi verildi.
· Kurtarma ekibinin sorumluluk sınırları belirlendi.
· Her madene 1 saat yakınlıkta 2 kurtarma ekibi
olmalı.
3.4.2
İSG, Ar-Ge ve
Denetimle İlgili Kurum ve Kuruluşlar
MSHA (Maden
Güvenliği ve Sağlığı İdaresi)
ABD Madencilik faaliyetleri sırasında katı formda mineral
çıkaran tüm madenler Madencilik Yasası’na ve MSHA düzenlemelerine tabidir. Amerika’da 11,793
adet metal ve metalik olmayan madenlerde, 244 bin madenci çalışmaktadır 1659 kömür madeninde ise 122 bin kömür madencisi istihdam
edilmektedir. 2013 yılı ABD kömür üretimi
994 milyon ton’dur.
MSHA, ABD Çalışma
Bakanlığına bağlı olarak kurulmuş
olan ve yalnızca madenlerde
iş sağlığı ve güvenliği
alanında çalışma yapan
bir kuruluştur. Kuruluş geçtiğimiz yıl yapmış
olduğu denetimlerde 14 binden fazla maden
işyerini denetlemiş ve 120 bin ceza uygulaması yapmıştır. Bu uygulamalarda yaklaşık 100 milyon ABD Doları
ceza kesilmiştir. Kesilen
cezaların ve diğer müeyyidelerin sonuçları titizlikle takip edilmektedir.
MSHA madenlerdeki
denetlemeleri sürdürürken diğer hükümet birimleri ile de güçlü bir işbirliği
içerisinde çalışmaktadır. Bu noktada en büyük işbirliği Federal Sağlık
Bakanlığı altında örgütlü bulunan NIOSH (Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği
Enstitüsü) ile gerçekleştirmektedir. MSHA’nın mevzuat değişiklikleri ile ilgili
yapacağı önerilerin altyapısı NIOSH tarafından yapılan araştırmalardan
oluşmaktadır. Örneğin toz oranının 1,5 mg/m3 değerine düşürülmesinden önce
NIOSH tarafından kapsamlı incelemeler ve araştırmalar gerçekleştirilmiştir.
MSHA, madenlerde çalışanların haklarını da koruyan
ve gözeten bir kurumdur. İşçi hakları
konusunda hukuki destek sağlamaktadır. İşçinin yaptığı bir şikayet neticesinde işveren tarafından işten çıkarılması halinde;
MSHA müdahil olmakta; dava sonuçlanana kadar, çalışanın işine dönmesi
sağlanmaktadır.
MSHA Federal bir kuruluş olup; eyaletlerde de birimleri bulunmaktadır. Eyaletlerdeki madencilik faaliyetlerinin büyüklüğüne göre bu birimlerin yerleri ve büyüklükleri değişmektedir. Şu
an MSHA’nın 11 bölge, 43 saha ofisi bulunmaktadır.
MSHA’da denetim uzmanları
yeraltı madenciliği ve açıkocak
madenciliği alanlarında uzmanlaştıkları gibi; havalandırma, kaya mekaniği gibi konularda uzmanlaşmış denetçileri de bulunmaktadır.
MSHA’da çalışan
2.300 kişiden 1.200 kişisi kontrol elemanıdır. MSHA’nın
2014 yılı bütçesi 368 milyon ABD Dolarıdır. Denetimlerde eksikliklerin giderilmesi amacıyla
belli süreler verilmekle beraber;
tespit edilen sorunun
ciddi ve yakın bir tehlike oluşturması halinde maden işyerindeki faaliyet durdurulabilmektedir. Madencinin aynı hatada ısrar etmesi
kesin bir durdurma
sebebi olarak görülmektedir. İşverenin MSHA’nın
kararlarına karşı mahkeme
nezdinde itiraz hakkı bulunmaktadır. Ancak, itirazdan önce MSHA’nın talebinin yerine getirilmesi bir önkoşuldur. Ayrıca bu davalar,
maden konusunda ihtisaslaşmış mahkemelerce görülmektedir.
MSHA’nın
Başlıca Görevleri:
ü Federal Maden Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nı yönetmek.
ü Şirketlerin zorunlu güvenlik ve sağlık
standartlarına uymasını sağlamak.
ü Ölümcül kazaları sıfıra indirmek.
ü Ölümcül olmayan kazaların sıklığını ve şiddetini
azaltmak.
ü Sağlık tehlikelerini en aza indirmek.
ü Madenlerdeki çalışma koşullarını iyileştirmek.
MSHA’nın
Yasal İşlevleri
ü Zorunlu sağlık ve güvenlik standartları
geliştirmek.
ü Yerüstü madenlerini yılda 2 kez denetlemek.
ü Yeraltı madenlerini yılda 4 kez denetlemek.
ü Güvenlik veya sağlık standartları ihlal eden maden
işletmecisini uyarmak.
ü Maden kazalarını soruşturmak.
ü Kurtarma operasyonlarını denetlemek
ü Maden işletmecilerine teknik yardım sağlamak.
ü Eğitim ve tatbikat programlarını incelemek ve
onaylamak.
ü Yeraltı kömür madenlerinde, gazlı metal, ametal
madenlerinde kullanılan ürünleri onaylamak ve sertifikalandırmak.
ü Maden işletmecilerine eğitim ve tatbikatları
geliştirmeleri için yardım sağlamak.
ü Ulusal Maden Sağlığı ve Güvenliği Akademisi
ü Eyaletlerle sağlık ve güvenlik programlarının
gelişimi konusunda iş birliği içinde olmak.
ü Madencilik yapılan eyaletlere hibe destek vermek.
Ulusal İş
Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH)
Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH)
işçi yaralanma ve hastalıklarını önlemek için araştırma yapan, öneriler getiren
ve pratik çözümler
sunan federal bir ABD kuruluşudur. Enstitünün çalışmaları, ülkedeki 155 milyonun
iş güvenliğini ve sağlığını korumaktadır. 2007 yılında ABD'de işle ilgili ölüm, yaralanma ve hastalıkların tahmin edilen 250 milyar $ tutarındaki medikal maliyetlere ve üretim kayıplarının yanısıra toplumsal
maliyetini önlemek için gerekli
araştırma için kurulmuş olan NIOSH, federal
bir yatırım sağlamaktadır.
NIOSH 1970 İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası ile kurulmuştur.
Sağlık Bakanlığına bağlı olarak çalışmaktadır. Washington, D.C. ve Atlanta,
Georgia’da merkezleri bulunan NIOSH’un, Anchorage, Alaska; Cincinnati, Ohio;
Denver, Colorado; Morgantown, West Virginia; Pittsburgh, Pennsylvania ve
Spokane, Washington’da araştırma laboratuvarları ve ofisleri bulunmaktadır.
Metan kontrolü ve havalandırma yönetimi konusunda yazılım,
kendiliğinden yanma konusunda araştırmalar, kaçış yolu işaretleyicileri,
Tahlisiye ekipleri için geliştirilen kulaklıklı konuşma seti, termal imaj
kamerası, personel takip ve haberleşme uygulamaları, yaşam odaları hakkında çalışmalar, tahkimat
ünitelerinin test istasyonu, yeraltı basınç modelleme ünitesi, domuz damı
geliştirme çalışmaları, domuz damı yerine kullanılabilecek, beton enjeksiyon torba
uygulaması, ağaç direk yük alma artışı sağlayan çalışmalar, ses laboratuvarı ve
ekipmanlarda gürültü azaltıcı uygulamalar, kişisel anlık toz ölçüm cihazları,
mekanize kazı toz tutma çalışmaları, 3 boyutlu simülasyon merkezi gibi
uygulamaları bulunmaktadır.
Küresel Metan
Girişimi (GMI: Global Methane Initiative),
küresel metan emisyonlarını azaltmayı ve üç temel sektörde değerli bir enerji
kaynağı olarak metanın azaltılmasını, geri kazanılmasını ve kullanılmasını sağlamayı
amaçlayan gönüllü, çok taraflı bir ortaklıktır. Bahse konu olan bu üç
sektör:
1.
Biyogaz (tarım, belediye katı atıkları ve
belediye atık suları),
2.
Kömür madenleri ve
3.
Petrol ve gaz sistemleridir.
GMI, özel sektörü, kalkınma bankalarını, araştırma ve
akademik programları ve sivil toplum kuruluşlarını temsil eden Ortak Ülkeler ve
Proje Ağı üyelerinden oluşan uluslararası bir ağ oluşturarak hedeflerine ulaşmayı
amaçlamaktadır.
Bu kapsamda, Küresel Metan Girişimi (GMI) ve İklim ve
Temiz Hava Koalisyonu (CCAC) tarafından düzenlenen uluslararası Forum’da, 90'dan
fazla ülkeden, 100'den fazla kuruluş ve 850 civarında katılımcı[1]
yer almıştır.
Söz konusu etkinliğe ülkemizden sadece TKİ Kurumu
katılmıştır. TKİ’den Genel Müdürümüz Dr. Hasan Hüseyin ERDOĞAN, GMI’ın Danışma
Kurulu’nda ülke temsilcisi olarak yer almasının yanı sıra, aynı zamanda GMI’ın
Kömür Alt Grubu’nda da üye olarak yer almaktadır. Kömür Alt Grubu’nun
Türkiye’den diğer üyeleri ise Dr. Metin AKTAN (Müdür) ve Dilan DUMAN
(Mühendis)’dır.
[1]
https://www.globalmethane.org/2022forum/docs/2022-Forum-Participants.pdf
[1]
Kaynak: IMF Tahmin (2022,2023,2024,2025 yılları).
GMI’daki çalışma grupları arasında ülkemizden yer alan
temsilcilerin tam listesi altta sunulmaktadır:
|
İsim-Soyisim |
Kuruluş |
|
Danışma
Kurulu (Steering Committee) |
|
|
Hasan Hüseyin
Erdoğan |
TKİ |
|
Barış Bilgen |
ETKB |
|
Tarım Teknik
Grubu (Agriculture Technical Group) |
|
|
Metin TURAN |
Yeditepe
Üniversitesi |
|
Biyogaz Alt
Çalışma Kurulu (Biogas Subcommittee) |
|
|
Osman A.
Arikan |
İstanbul
Teknik Üniversitesi (İTÜ) |
|
Erkan Karisli |
ASKİ Genel
Müdürlüğü |
|
Metin Turan |
Yeditepe Üniversitesi |
|
Kömür Alt
Çalışma Kurulu (Coal Subcommittee) |
|
|
Hasan Hüseyin
Erdoğan |
TKİ |
|
Metin Aktan |
TKİ |
|
Dilan Duman |
TKİ |
|
Abdullah
Fisne |
İstanbul
Teknik Üniversitesi (İTÜ) |
|
MSW Teknik
Grubu (MSW Technical Group) |
|
|
Osman A.
Arikan |
İstanbul Teknik
Üniversitesi (İTÜ) |
|
Petrol ve Gaz
Alt Çalışma Kurulu (Oil & Gas
Subcommittee) |
|
|
Emre Özgür |
ETKB |
|
Atık Sular
Teknik Grubu (Wastewater Technical
Group) |
|
|
Erkan
Karisli |
ASKİ
Genel Müdürlüğü |
Oldukça verimli geçen uluslararası
etkinlikte, dünyanın farklı ülkelerinden birbirinden değerli birçok uzman
ülkelerindeki gelişme ve faaliyetlerin yanısıra, konuyla ilgili görüş ve
önerilerini paylaşarak, küresel metan emisyonlarının azaltılmasına yönelik
katkılarını dile getirmişlerdir.
Forum içeriğiyle ilgili program dipnottaki linkte[1]
sunulmakta ve detaylı bilgiler de ilerleyen başlıklarda verilmektedir.
Forum öncesinde ayrıca ABD Washington Büyükelçimiz (ETKB Eski Bakan Yardımcımız) Sayın Doç.Dr. H. Murat MERCAN’a, TKİ Genel Müdürümüz Dr. Hasan Hüseyin ERDOĞAN başkanlığında ziyaret gerçekleştirilerek, kendilerine söz konusu Forum ve TKİ’deki faaliyetler hakkında bilgi arz edilmiştir.
[1] https://www.epa.gov/gmi/global-methane-climate-and-clean-air-forum
4.1
GMI DANIŞMA KURULU TOPLANTISI (STEERING COMMITTEE MEETING)
Küresel Metan
Girişimi (GMI) Yönlendirme Komitesi 18. toplantısını 26 Eylül 2022 tarihinde
Forum merkezinde gerçekleştirmiştir. Toplantıya, Çevre Koruma Şubesi, Çevre ve
İklim Değişikliği Kanada (ECCC) Yardımcı Bakan Yardımcısı Vekili ve Başkan
Cécile Siewe başkanlık etmiştir. GMI Yönlendirme Komitesi toplantısına,
Hindistan Hükümeti Kömür Bakanlığı Sekreteri Başkan Yardımcıları Vinod Kumar
Tiwari ve ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) Hava ve Radyasyon Ofisi, ABD Sabit
Kaynaklardan Sorumlu Yönetici Yardımcısı Tomás Carbonell ile Kanada, Ekvador,
Finlandiya, Hindistan, Endonezya, Suudi Arabistan, Sırbistan, Türkiye ve
Amerika Birleşik Devletleri dâhil olmak üzere 9 Yönlendirme Ortağı Ülkeden
delegeler katılmış; Arjantin'den de bir delege katılmıştır.
Toplantının
amacı, metan azaltımına odaklanan diğer küresel kuruluşlar karşısında GMI'nin
güçlü yönleri ve uzmanlığı hakkında tartışmaları sürdürmek ve GMI liderliği
için fırsatları belirlemek, Yönlendirme Komitesi Katılım Stratejisi taslağı
hakkında ek geri bildirim toplamak, Ortak Yüksek GMI ve İklim ve Temiz Hava
Koalisyonu (CCAC) tarafından yayınlanacak Seviye Beyanı ve Küresel Metan
Merkezi temsilcilerinden bilgi almaktır. Bu kapsamda Yönlendirme Komitesi
katılımcıları, bildirim ve önerilerini paylaşmışlardır. Toplantı sunumu[1] ve toplantı sırasında tartışılan diğer
materyaller[2] GMI
web sitesinde bulunmaktadır.
[1] (https://globalmethane.org/gmisteering/docs/Slides_Steering%20Committee%20Meeting_26Sept2022.pdf
[2] https://globalmethane.org/gmisteering/2022-26-sep.html
4.2 GMI KÖMÜR ALT ÇALIŞMA GRUBU (COAL
MINES SUBCOMMITTEE)
4.2.1 GMI Kömür Madenleri Alt Komitesi
Küresel Metan Girişimi (GMI) Kömür Madenleri Alt Komitesi, küresel metanı
azaltmak için uluslararası liderlik sağlayarak iklim değişikliğinin etkilerini en
aza indirme yönünde kömür madenlerinden metan gazının azaltılması, geri
kazanılması ve kullanılmasını hedeflemektedir.
Alt komitenin odaklandığı konular:
ü Kömür madeni metanı (CMM), havalandırma
havası metanı (VAM) ve terk edilmiş maden metanının (AMM) geri kazanılmasını,
azaltılmasını ve kullanılmasını teşvik etmek.
ü Kapasite oluşturmak, stratejiler ve
pazarlar geliştirmek için iş birliğini teşvik etmek.
ü İş güvenliği ve işçi sağlığını iyileştirmek,
maden verimliliğini artırmak, karlılığı artırmak ve sera gazı (GHG)
emisyonlarını azaltmak için metan azaltma projesi geliştirmenin önündeki
engelleri kaldırmak.
Yukarıdaki sıralanan tüm maddeleri gerçekleştirmek için uluslararası iş
birliğinin önemi kaçınılmazdır. Bu anlamda dünyanın farklı bölgelerinden
özellikle yüksek metan salınımı olan ülkelerden bir delegasyon oluşturulmuştur.
Bu delegasyonda Komite Eşbaşkanı ülkeler ve üye ülkeler olarak bir
sınıflandırma yapılmıştır.
Kömür Madenleri Alt Komitesi’ne ait çalışma gruplarında çeşitli konular ele
alınmış ve üye ülkeler, kaydettikleri gelişmeleri anlatarak çeşitli önerilerde
bulunmuşlardır.
Kömür Alt Komitesi Eş Başkanı Sayın C. Patra (Hindistan):
· Kömür Madeni Metanının etkin yönetimi için
en iyi uygulama kılavuzu hakkında GMI ve UNECE tarafından ortaklaşa hazırlanan
bir rapor da dahil olmak üzere, Kömür Madenleri Alt Komitesi tarafından
geliştirilen birkaç yeni kaynak ve 2021’de yapılan eğitim faaliyetlerini açıklamıştır.
· Ayrıca kömür madeni metanıyla ilgili üç
teknik eğitimin GMI web sitesinde mevcut olduğunu belirtmiştir.
· Alt Komite'nin Hindistan'da bir kömür
yatağı metan projesi, Kaliforniya'da kömür madeni metan yakıtlı enerji
santrallerinin inşaatı ve Kaliforniya'da terk edilmiş maden metan alevlendirme
projeleri dahil olmak üzere başarılarını gözden geçirmiş ve ABD ve Hindistan'ın
bu önrmli başarıları iş birliği halinde kaydettiğini dile getirmiştir.
· Son olarak Hindistan'daki kömür sektörünün,
metan azaltımını desteklediğini ve iş birliğine açık olduğunu belirtmiştir.
4.2.2 GMI Kömür Madenleri Alt Komitesi Sunumları
Küresel Metan Girişimi (GMI) Kömür Madenleri Alt Komitesi’nde üye ülkelerin
ve GMI yetkililerinin çeşitli bilgilendirme sunumları yapılmıştır. Sunumların videolarına alttaki
linkten ulaşılabilmektedir:
https://globalmethane.org/2022forum/recordings/index.html
Yapılan sunumlarda özellikle dikkat çeken konulardan biri kömür madeni
metan projelerinin geliştirilmesinin önündeki engelleri anlatan oturumdu.
Karşılıklı fikir alışverişi ve tartışmaların yapılarak hazırlandığı sonuç
şablonu altta sunulmaktadır. Buna göre, bu tür projelerin geliştirilmesini
engelleyen yasal, teknik, Pazar ve diğer sorunlar maddeler halinde yazılmıştır.
Bu tablunun oluşturulması sırasında TKİ olarak söz alarak, çeşitli katkılarda
bulunulmuştur.
Forum sırasında öne çıkan diğer konular ve bilgiler
maddeler halinde altta özetlenmektedir:
·
Hindistan'da,
Jharkhand eyaletindeki Jharia Kömür Sahalarında 25 km2'lik bir alan, kömür
madenciliği öncesinde kömür yatağı metan (CBM) çıkarılması için belirlenmiş ve
çalışmalar şimdiden başlamıştır.
·
Çin'de Shanxi,
Shaanxi ve Guizhou eyaletlerinde birkaç yeni CMM yakıtlı elektrik santrali
yapım aşamasındadır.
·
Amerika Birleşik
Devletleri'nde, Kaliforniya karbon piyasasının denkleştirilmiş kredi fiyatı
(18$/tCO2e) ile desteklenen yeni havalandırma sistemi, metan (VAM) imhası ve
terk edilmiş maden metan (AMM) alevi projeleri devreye girmiştir.
Nihai olarak Alt Komite’nin, üyeliği genişletmek ve ortak olunacak sektöre
özgü, bölgesel ve resmi olmayan kuruluşları belirlemek için çaba göstermeye
devam edeceği belirtilerek Forum sonlandırılmıştır.
Formumun
resmî sonuç bildirisi[1] ve
Danışma Kurulu Özet Bildirisi [2] GMI
web sitesinde sunulmakta olup, Forum’un sonuç bildiriminde özetle aşağıdaki
hususlara yer verilmiştir:
· Metan, siyah karbon, hidroflorokarbonlar
(HFC'ler) ve troposferik ozon gibi SLCP'leri (Short Lived Climate
Pollutants: Kısa ömürlü çevre kirleticileri) azaltmak için harekete geçmek,
yakın vadeli küresel ısınmayı azaltmanın en etkili yollarından biri olup ayrıca
uzun vadeli iklim hedeflerine ulaşmak için paralel olarak devam etmesi gereken
karbondioksit üzerindeki eylemi tamamlayıcı niteliktedir.
· SLCP'ler konusunda önemli adımlar atmak,
enerji, güvenlik, gıda güvenliği, sağlık, yoksulluğun azaltılması ve yerel hava
ve su kalitesi ile ilgili bir dizi başka fayda da sağlayacaktır. Örneğin metan,
20 yıllık bir zaman ufkunda atmosferi ısıtmada ton başına karbondioksitten
yaklaşık 80 kat daha güçlü olan güçlü bir sera gazıdır.
· 2021
Birleşmiş Milletler Çevre Programı-CCAC Küresel Metan Değerlendirmesinde
gösterildiği gibi, insan faaliyetlerinden kaynaklanan metan emisyonları bu on
yılda önemli ölçüde azaltılabilir. Yapılan değerlendirmede, bu on yılda bahse
konu azaltımları gerçekleştirmenin Paris Anlaşması'nın hedeflerine ulaşılmasını
sağlayacağı sonucuna varılmaktadır.
· Tüm
ülkeleri metan emisyonlarını ve diğer SLCP'leri azaltmak için iddialı adımlar
atmaya davet edilmektedir. Özellikle, ülkeler aşağıdaki önlemleri dikkate
almaya çağırılmaktadır:
o
Metan ve SLCP'leri azaltmak için geliştirilmiş ulusal
politikalar ve düzenlemeler yapılması,
o
Metan ve SLCP emisyonlarını azaltmak için özel finansmanların
seferber edilmesi ve projelerin hızlandırılmış gelişiminin sağlanması,
o
Küresel iklim gündeminde metan ve SLCP azaltımı için
sürdürülen çabaların devamlılığının sağlanması,
o
Bu kritik çabada gelecek nesilleri harekete geçirmek ve
meşgul etmek için yeni çabalar geliştirilmesi,
o
Yeni ortak kuruluşların yanı sıra yerel hükümetleri,
eğitimcileri ve toplulukları harekete geçirmek ve dahil etmek için yeni çabaların
sürdürülmesi önerilmektedir.
· Küresel
Metan, İklim ve Temiz Hava Forumu, hükümetlerden, çok taraflı kalkınma
bankalarından, finans kurumlarından ve hayırseverlerden, çevreci gruplardan ve
özel sektörden küresel düşünce liderlerini bir araya getirmiştir.
· Forum
katılımcıları toplu olarak, politikalar, finans ve işbirliği yoluyla ölçek
büyütmeye yönelik yaklaşımlar da dahil olmak üzere metan azaltımına yönelik
yenilikçi ve yaratıcı çözümleri vurgulamışlardır.
· Gerçek
zamanlı emisyon gözlemleri için uydu verilerinin kullanımı da dahil olmak
üzere, küresel emisyonları azaltma konusundaki ilerlemeyi izlemenin ve takip
etmenin yeni yolları tartışılmıştır. Bu olay, COP27'ye giden önemli bir
kilometre taşı olarak görülmekte ve bize SLCP'leri, özellikle metanı azaltmak
için hızlı eylemin iklim değişikliğiyle mücadelede kritik öneme sahip olduğunu
ve önemli azalmaların mümkün olduğunu ve bunların makul bir kısmının sıfır
maliyetle ya da düşük maliyetle elde edilebileceğini hatırlatmıştır.
· GMI
ve CCAC üyesi ülkelerin metan emisyonlarını ele almak için kaydettiği ilerlemenin
Komite Yönetimine cesaret verdiği belirtilmiştir. Örneğin, GMI ve CCAC ortak
ülkelerinin dörtte üçünün Küresel Metan Taahhüdü aracılığıyla küresel metan
emisyonlarını azaltmak için çalışmayı taahhüt ettiği özel olarak belirtilmiş ve
bunun memnuniyet verici olduğu dile getirilmiştir.
· Diğer
ortak ülkeler, Net Sıfır Emisyonlar için ulusal taahhütleri aracılığıyla metan
emisyonlarını azaltmayı taahhüt etmişlerdir.
· On
yıllık bir iş birliğine dayanan GMI ve CCAC, iddialı küresel metan
emisyonlarını azaltmak için iş birliğini sürdürecektir.
· GMI'nin
sektöre özgü uzmanlığı, CCAC'ın bilim politikasındaki uzmanlığını ve ülkeleri
desteklemek için kurumsal güçlendirmeyi tamamlamaktadır.
· Önümüzdeki
yıllarda GMI ve CCAC, metan ve SLCP azaltma politikalarının planlanması ve
uygulanmasına yardımcı olmak, metan azaltma projelerinin finansmanındaki
engelleri aşmak ve en iyi uygulamalar ve teknolojiler konusunda kaynak ve
teknik yardım sağlamak için ulusal ve yerel ortaklarla birlikte çalışmayı planlamaktadır.
· CCAC,
gelişmekte olan ülkeleri entegre iklim ve temiz hava planları ve
politikalarıyla destekleyerek, halk sağlığı ve gıda güvenliği için hızlı
kazanımlara odaklanarak iklim değişikliğini önlemeye yardımcı olarak başarı
geçmişini geliştirmeyi hedeflemektdir.
· GMI,
teknik ve politika kaynaklarının ve en iyi uygulamaların geliştirilmesine
öncülük etmeye ve ortakların ve paydaşların (Küresel Metan Merkezi,
Uluslararası Enerji Ajansı, Dünya Bankası vb.) yakın dönemdeki çalışmalarına
müdahil olarak işbirliği geliştirmeye odaklanacaktır.
· GMI
ve CCAC, SLCP'leri ve daha spesifik olarak metan azaltma eylemlerini tasarlamak
ve uygulamak için somut yollarla birlikte çalışmaya devam edecektir.
· Devam
eden güzel gelişimi arttırmak ve anlatmak üzere Birleşmiş Milletler Avrupa
Ekonomik Komisyonu'nun ev sahipliğinde düzenlenecek olan 2023 Forumu için
İsviçre'nin Cenevre kentinde buluşmanın dört gözle beklendiği vurgulanarak,
Forum sonlandırılmıştır.
Söz
konusu Forum’la ilgili Türkiye açısından bir değerlendirme yapıldığında
yukarıda belirtilen hususların ülke gerçekleri de göz önünde bulundurularak
değerlendirilmesi ve küresel metan emisyonlarının azaltılmasına mümkün
olduğunca destek olunması gerektiği vurgulanmakla beraber, söz konusu etkinliğe
ülkemizden sadece TKİ’nin kömür kısmını temsilen katıldığı, fakat diğer
komitelerde de farklı kurum/kuruluş ve üniversitelerden bir çok temsilci
bulunmasına rağmen herhangi bir katılım olmadığı görülmüştür. Özellikle Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı’nın söz konusu etkinliğe katılım sağlamalarının önemli olduğu
görülmüştür. Bu tür etkinliklere katılımın hem ülkemizin uluslararası arenada
temsiliyeti açısından hem de dünyadaki gelişme ve yeniliklerden uzak kalmamak
adına oldukça önemli olduğu değerlendirilmektedir.
TEKZİP: İş bu rapordaki bazı bilgiler ABD’daki
Forum’dan, etkinlik web sitesinden elde edilen dökümanlardan alınmış olup, söz
konusu bilgilerin doğruluğundan TKİ ve iş bu raporu hazırlayanlar sorumlu
tutulamaz.
DISCLAIMER: The information and predictions
contained within this report are based on the data provided by the GMI Forum
and website. Turkish Coal Enterprises (TKI) cannot take responsibility for the
accuracy of this data.
6 KAYNAKÇA
T.C. Ticaret Bakanlığı.
(2022). ABD Pazar Bilgileri. Ankara.
T.C. Ticaret Bakanlığı.
(2022). TİCARETTE TEKNİK ENGELLER RAPORU. Ankara.
Wikipedia. (2022, 12 16). ABD:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri adresinden
alındı.
IMF Tahmin (2022,2023,2024,2025 yılları).
GMI. (2022, 12 16). ABD:
https://www.globalmethane.org/2022forum/docs/2022-Forum-Participants.pdf
adresinden alındı.
EPA. (2022, 12 17). ABD:
https://www.epa.gov/gmi/global-methane-climate-and-clean-air-forum
adresinden alındı.
GMI. (2022, 12 17). ABD:
https://globalmethane.org/gmisteering/docs/Slides_Steering%20Committee%20Meeting_26Sept2022.pdf adresinden alındı.
GMI. (2022, 12 18). ABD:
https://globalmethane.org/gmisteering/2022-26-sep.html adresinden alındı.
GMI. (2022, 12 18). ABD:
https://globalmethane.org/gmisteering/docs/Summary_26September2022_Steering%20Committee_Meeting.pdf
adresinden alındı.
[1] https://globalmethane.org/2022forum/joint-statement-29sep2022.pdf
[2] https://globalmethane.org/gmisteering/docs/Summary_26September2022_Steering%20Committee_Meeting.pdf
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder