Önemli Not: Bu sayfada yer alan fotoğraflar, adres ve kaynak gösterilmesi şartıyla kullanılabilir.
Şili (Chile, September 2014)
Şili, resmi adıyla Şili Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Doğuda And Dağları ile batıda Büyük Okyanus arasında ince uzun bir şerit şeklindedir. Yüz ölçümü 756.096 km²'dir ve nüfusu 17,5 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Santiago, resmi dili İspanyolcadır.
Şili kuzeyde Peru, kuzeydoğuda Bolivya, doğuda Arjantin ve güneyde Drake Boğazı ile sınırlandırılmıştır. Okyanusya'daki Juan Fernández, Isla Salas y Gómez, Desventuradas ve Paskalya adaları Şili'ye bağlıdır. Ayrıca Şili Antarktika Bölgesi adı altında Antarktika'nın 1,25 milyon km²'lik bölümünde hak iddia etmektedir.
İspanya 16. yüzyıl ortalarında İnka egemenliğini sonlandırarak bölgeyi ele geçirdi ve kolonileştirdi, ancak bugün ülkenin güney-orta bölümünde yaşayan Mapuçeleri köleleştirmeyi başaramadı. 1818'de İspanya'dan bağımsızlığını ilan eden Şili, 1830'larda görece istikrarlı otoriter bir cumhuriyete dönüştü. 1880'lerde Mapuçe direnişinin kırılması ve Pasifik Savaşı'nda (1879-83) Bolivya ve Peru'nun yenilmesi 19. yüzyılda toprak ve ekonomi bakımından büyük genişlemelere yol açtı. 1960'lı ve 70'li yıllarda Şili sert siyasi kutuplaşma ve kargaşa dönemine girdi. Gerilim demokratik yollarla iktidara gelen Salvador Allende'nin sol hükûmetinin 1973'te bir askeri darbeyle devrilmesiyle sonuçlandı ve ülke 16 yıl boyunca 3000'den fazla ölü veya kayıptan sorumlu olan Augusto Pinochet'nin sağ askeri diktatörlüğüyle yönetildi. Rejim 1988 yılında yapılan bir referandumun ardından 1990'da sona erdi ve merkez sol koalisyon 2010 yılına kadar iktidarda kaldı.
Şili Dünya Bankası tarafından yüksek gelirli bir ülke olarak tanımlanmaktadır ve yaşam kalitesi üst düzeydedir. Güney Amerika'nın sosyoekonomik açıdan en istikrarlı ve müreffeh ülkelerinden biridir; rekabetçi ekonomi, kişi başına gelir, küreselleşme, barışçıllık, ekonomik özgürlük ve düşük yolsuzluk algısı sıralamalarında Latin Amerika ülkeleri arasında lider konumundadır. Ayrıca sürdürülebilir devlet ve demokratik gelişmişlik alanlarında bölgesinde üst sıralardadır. Kanada'nın ardından Amerika kıtasının en düşük cinayet oranlarına sahiptir. Şili Birleşmiş Milletler, Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu ve Pasifik İttifakı'nın kurucu üyesidir, 2010 yılında da OECD'ye katılmıştır.
Şili Cumhuriyeti República de Chile (İspanyolca) | |
|---|---|
Slogan Por la razón o la fuerza "By reason or by force" (İspanyolca) | |
 | |
| Başkent ve en büyük şehir | Santiago 33°26′G 70°40′B |
| Resmî diller | İspanyolca (Şili İspanyolcası) |
| Etnik gruplar | Şili Kızılderilileri |
| Demonim | Şilili |
| Hükûmet | Üniter başkanlık demokrasisi |
• Cumhurbaşkanı | Sebastian Piñera |
• Senato Başkanı | Adriana Muñoz D'Albora |
• Temsilciler Meclisi Başkanı | Diego Paulsen |
| Tarihçe | |
• Şili Cuntası'nın Kuruluşu | 18 Eylül 1810 |
• Bağımsızlık İlanı | 12 Şubat 1818 |
• Bağımsızlığın Tanınması | 25 Nisan 1844 |
• Anayasa'nın Kabulü | 11 Eylül 1980 |
| Yüzölçümü | |
• Toplam | 756.096,3 km2 (291.930,4 sq mi) (38) |
• Su (%) | 2,1b |
| Nüfus | |
• 2017 sayımı | 17.574.003[1] (64.) |
• Yoğunluk | 24/km2 (62,2/sq mi) (198.) |
| GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî |
• Toplam | 491,535 milyar $[2] (45.) |
• Kişi başına | 24.928 $[2] (56.) |
| GSYİH (nominal) | 2021 tahminî |
• Toplam | 307,938 milyar $[2] (41.) |
• Kişi başına | 15.617 $[2] (50.) |
| Gini (2017) |  44.4[3]orta |
| İGE (2019) |  0.851[4]çok yüksek · 43. |
| Para birimi | Şili pesosu (CLP) |
| Zaman dilimi | UTC-04:00 |
• Yaz (YSU) | UTC-03:00 |
| Trafik akışı | sağ |
| Telefon kodu | +56 |
| ISO 3166 kodu | CL |
| İnternet alan adı | .cl |
Santa Lucía Tepesi'ndeki Neptün Terası
Cerro San Cristóbal, Şili'nin kuzeyindeki Santiago'da bir tepedir. 850 m AMSL ve Santiago'nun geri kalanının yaklaşık 300 m üzerinde yükselir; zirve, Cerro Manquehue ve Cerro Renca'dan sonra şehrin üçüncü en yüksek noktasıdır.
Heykellerin keşfedilişi
Moai heykellerini ve tapınakları 1722'de adaya ayak basan ilk Avrupalı, Alman denizci ve kâşif Carl Friedrich Behrens keşfetti. Adaya 1935'te giden Alman misyoner ve dilbilimci Sebastian Englert, 638 tane heykeli türlerine ve büyüklüklerine göre sınıflandırarak kaydetti. İngilizce orijinal ismiyle Easter Island Statue Project (Paskalya Adası Heykelleri Projesi) 1969 ile 1976 arasında yürüttüğü araştırmalarda ise 887 heykeli kayda geçirdi. Toplamda 1000'den fazla heykel olduğu tahmin ediliyor. Moai heykellerinin yaşı hakkında henüz kesin bir bilgi elde edilememişse de, 1500 yıldan daha yaşlı olmadıklarına şüphe yoktur.
Heykellerin yapısı ve anlamı
En uzun Moai'ye Paro denir ve yaklaşık 10 metre uzunluğa, 82 ton ağırlığa sahiptir. En ağır Moai ise 86 tondur ve tamamlanmamıştır. Eğer tamamlansaydı 21 metre uzunluğa ve 270 ton ağırlığa sahip olacağı tahmin edilmektedir. Heykellerin dinsel anlamı tam olarak bilinmemekte, iskelet biçiminde yaşadığına inanılan ataları temsil ettikleri sanılmaktadır. Erkek figürler "Moai Kavakava", dişi figürler de "Moai Pæpæ" adıyla anılır. Moai bazen bereket törenlerinde, ama genellikle hasat kutlamalarında kullanılır. İlk toplanan ürünler çevrelerine yığılırdı.
Kaynakça:
http://www.eisp.org/120/
http://www.eisp.org/2130/
Chilean National Zoo
Şili Ulusal Hayvanat Bahçesi, 1925 yılında Şili'nin Santiago şehrinde kurulan 4.8 hektarlık bir hayvanat bahçesi. Santiago Metropol Parkı olarak bilinen San Cristóbal Tepesi'nin eteğinde bulunan hayvanat bahçesi, 158 türü temsil eden binlerce hayvana ev sahipliği yapıyor.
Açılış tarihi: 12 Aralık 1925
Alan: 5 ha
Hayvanların sayısı: 1.000
Dikkat çekici hayvanlar: Gorda, Flaca, Manolo
Bölümler: El Espacio del Simio, Aviario, Recinto de los leones, Los Grandes Felinos
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder